Yabba-dabba-dooooo! Wie kent deze kreet niet? Zestig jaar geleden verscheen de tijdloze familie Flintstone uit het prehistorische plaatsje Bedrock voor het eerst op de televisie. Het was de eerste cartoon waarin mensen de hoofdrol speelden, in plaats van dieren.

Koning Fred en Koningin Wilma nemen het in het Flintstone-schaakspel op tegen Koning Barney en Koningin Betty. Het schaakspel kwam in 1993 op de markt, vlak voordat de film The Flintstones in de bioscopen verscheen. De film was gebaseerd op de televisieserie, maar was geen cartoon. De schaakstukken daarentegen zijn wel duidelijk kopieën van de cartoonfiguren uit de televisieserie.

Idee afgewezen

Links Joseph Barbera en rechts William Hanna, in 1965

De serie The Flintstones was in totaal zes seizoenen op de televisie, maar is eindeloos herhaald. Omdat het zich zogenaamd afspeelt in het Stenen Tijdperk, is de serie tijdloos. Er zouden verschillende spin-offs worden gemaakt – bijvoorbeeld met de kinderen Pebbles en Bamm Bamm als pubers -, televisie- en bioscoopfilms, strips en natuurlijk allerlei soorten merchandise zoals het schaakspel. Onmiddellijk na het verschijnen van de eerste aflevering in 1960 waren The Flintstones een hit bij de kijkers en sindsdien zijn ze al zestig jaar populair.

Dit was niet vanzelfsprekend: het idee voor The Flintstones werd namelijk overal afgewezen. In de jaren vijftig waren er verschillende soorten cartoons op televisie en de makers van de latere Flintstones, Joseph Barbera en William Hanna, hadden al enkele hits op hun naam staan. Zo maakten ze vanaf 1940 de welbekende tekenfilms over kat en muis Tom & Jerry. De twee mannen werkten sinds 1937 voor het toen nieuw opgerichte Cartoon Department van de Metro-Goldwyn-Mayer (MGM) studio’s. Barbera was van de illustraties (hij tekende al cartoons sinds zijn kindertijd) en Hanna schreef de teksten en muziek, maar ook hij had talent voor het tekenen van cartoons. Samen vormden ze een gouden duo.

Kindercartoons

Terwijl iedereen dus gewend was aan tekenfilms voor kinderen met dieren in de hoofdrol, bedacht het duo iets revolutionairs: een tekenfilm voor zowel kinderen als volwassenen, met mensen in de hoofdrol. Dat zou wel eens kunnen aanslaan, zeker als de figuren herkenbaar zijn en herkenbare problemen hebben. Een klungelige echtgenoot, ruzie met je bazige schoonmoeder of vervelende baas en wonen in een buitenwijk waar bar weinig gebeurt. Deze standaardingrediënten voor comedyseries, die nu nog steeds gelden, kopieerden Barbera en Hanna letterlijk naar hun tekenfilm. Ze waren er alleen nog niet over uit in welke periode hun cartoon zich moest afspelen.

Barney, Betty en Bamm-Bamm uit het Flintstones schaakspel

De makers schetsten van alles om het komische gehalte uit te proberen: van families in toga’s zoals bij de Romeinen, tot aan de eerste pelgrims in de 17e eeuw, en zelfs eigentijdse figuren. Maar de echte vonk sloeg pas over bij het idee van de prehistorie: hoeveel grappige situaties en woordspelingen waren daar wel niet over te bedenken! Barbera en Hanna zijn dan ook helemaal losgegaan en hebben ongeveer alles uit de jaren zestig vertaald naar hun Steentijd-versie: loopauto’s, babymastodonten als stofzuigers, dino’s als hijskraan of huisdier en ga zo maar door. En natuurlijk de namen die allemaal verwijzen naar stenen, zoals de plaatsnaam Bedrock en baby Pebbles.

Slechte kritieken

Eenmaal bedacht en uitgewerkt, moesten de mannen hun serie zien te slijten aan televisiestations. Iedereen vond het grappig, maar niemand durfde het aan om op primetime een tekenfilm van 30 minuten uit te gaan zenden. Het idee was simpelweg té gewaagd, want hoe zou het publiek reageren? Na heel veel vruchteloze presentaties, de moed was Barbera en Hanna al aardig in de schoenen gezakt, hapte de zender ABC. Op 30 september 1960 zonden zij de eerste aflevering uit. De critici vonden het maar niets. Na de eerste aflevering schreven ze dat met name de mannelijke cartoonfiguren te lelijk en niet ‘likeable’ waren, dus ze hadden er geen vertrouwen in dat The Flintstones een lang leven was beschoren.

Ze konden er niet verder naast zitten. Bij de kijkers was de serie onmiddellijk een succes en in 1961 werd The Flintstones zelfs genomineerd voor een Emmy Award, de meest prestigieuze televisieprijs van de Verenigde Staten. Grote sterren deden graag mee en kregen herkenbare gastrollen in de serie. Zo leerde acteur Stony Curtis, met de stem van Tony Curtis, Fred Flintstone hoe hij een filmster kon worden.

In de jaren die volgden, zouden de familie Flintstone en hun vrienden annex buren The Rubbles nog vele avonturen beleven, tot het doek voor de serie viel in 1966. Wie nu The Flintstones wil zien, kan een kijkje komen nemen in het Schaakstukkenmuseum, waar de komische figuurtjes tegenover elkaar staan opgesteld op het vrolijk gekleurde schaakbord.

Door Marjolein Overmeer