Een van de bekendste kledingstukken is de Bretonse trui. Het is dan ook niet zo vreemd dat een schaakspel uit Bretagne matrozen afbeeldt in dit specifieke kledingstuk. Maar waar komt het vandaan en hoe komt het zo populair?
Toekomstige Engelse koning Edward VII in een matrozenpakje in 1846
Het uniform van zeelieden is lang een allegaartje geweest. Ze hadden, op de officieren na, namelijk hun dagelijkse kloffie aan aan boord. Om hier wat eenheid in te brengen, introduceerde de jonge Amerikaanse marine in 1817 een uniform voor haar matrozen. Langzamerhand sijpelde deze nieuwe gewoonte door naar Europa, onder andere door de populaire matrozenpakjes voor kinderen. Vooral adellijke kinderen werden in de 19e eeuw vaak afgebeeld in een wit matrozenpakje met de herkenbare blauwe kraag erover heen.
De kleren van de keizer
In Frankrijk achtte keizer Napoleon III (1808-1873) het in 1858 een goed idee om zijn matrozen in uniform te steken. De gebreide trui onder het jasje was geïnspireerd op de al bestaande dracht van zeemannen. Ze droegen de marinière, een horizontaal blauw met wit gestreepte zeemanstrui, al sinds de 17e eeuw. Het idee achter de strepen zou zijn dat de wit/blauwe combinatie beter zichtbaar was in het water bij een man overboord.
In het decreet van 27 maart 1858 stond dat de trui van het uniform zowel op de borst als op de rug 21 horizontale witte strepen moest bevatten van 20 millimeter. Deze strepen moesten om en om afgewisseld worden met 20 horizontale indigoblauwe strepen van 10 millimeter. Volgens de legende is het aantal strepen een eerbetoon aan de overwinningen van zijn overleden oom Napoleon Bonaparte. Napoleon III was namelijk de zoon van Lodewijk Bonaparte, het broertje van de kleine generaal en koning van Nederland van 1806 tot 1810. Of de legende waar is of niet, de gestreepte trui is vandaag de dag nog steeds onderdeel van het Franse matrozenuniform.
Chanel in Bretonse trui
Coco Chanel
De populariteit van de matrozenlook buiten de marine is niet bij de kindermode blijven steken. De revolutionaire modeontwerpster Gabrielle ‘Coco’ Chanel (1883-1971) heeft de mode drastisch veranderd en de Bretonse trui is een van haar vertalingen van werkkleding naar mode. Ze groeide op met korsetten maar gooide het roer om in een tijd van technische veranderingen en modernisering. De auto verdreef de koets, de Eerste Wereldoorlog liet zien dat techniek de manier van oorlogvoeren voor altijd had veranderd en vrouwen eisten hun kiesrecht op.
In de mode gooiden de vrouwen hun knellende korsetten en lange jurken van zich af en droegen ze de revolutionaire ongetailleerde hemdjurkjes van Chanel, haar broeken en haar sport- en badmode. En dat allemaal van nieuwe comfortabel zittende stoffen. Ongekend en ook nog eens een stuk bloter dan men gewend was. De draagsters van de nieuwe garçon-look waren met name jonge dames: ze knipten hun lange lokken in een kort jongenskopje en dansten vol overgave de Charleston.
Buitenlandse naam
Met de oorlog (1914-1918) was een nieuw tijdperk begonnen en steeds meer vrouwen zouden mode gaan kopen dat gebaseerd was op werkkleding. De Bretonse zeemanstrui is sinds de introductie van Chanel ook nooit meer uit de mode geweest en is ook in het Schaakstukkenmuseum te zien. De naam ‘Bretonse trui’ komt echter alleen in vertalingen voor: in Frankrijk heet de trui nog steeds een marinière. Dit heeft te maken met de fabrieken in Bretagne, die vanaf het einde van de 19e eeuw de trui maakten voor de marine. Sommigen bestaan én produceren de truien nog steeds.
Door Marjolein Overmeer
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.