Holland is hip. Overal zie je Delfts-blauwe fietstassen, douchegordijnen en andere tierelantijnen. Het Schaakstukkenmuseum gaat met zijn tijd mee en heeft een spel met melkmeisjes, bossen tulpen en trapgevels. In Amerika is dit beeld van Nederland , sinds de Holland-gekte van een eeuw geleden, nog steeds populair.

We love Holland! chess set

We love Holland! chess set

Op zoek naar rolmodel
In 1776 verklaarden de Verenigde Staten zich onafhankelijk van het Engelse moederland. De eeuw daaropvolgend bleef de Britse cultuur nog lang toonaangevend hoewel de Verenigde Staten langzamerhand vertrouwen kreeg in eigen kunnen. Ze gingen steeds meer kunst, architectuur en literatuur van eigen bodem waarderen.

Met het eeuwfeest van 1876 in het vizier wilden de Amerikanen zich cultureel losmaken van de Britten en ze gingen op zoek naar andere historische wortels. Eenmaal gravend in hun geschiedenis vonden de Amerikanen in Nederland een gelijkwaardige partner. Wat betreft het uiterlijk leken de inwoners op elkaar, blank en overwegend protestant, en het bestuur was democratisch.

Vooral de 17de eeuw deed het goed: de Nederlandse Republiek had zich weten te ontworstelen aan de buitenlandse bezetter en zich vervolgens ontwikkeld tot de grootste economische speler van zijn tijd. De Amerikanen projecteerden dit beeld graag op zichzelf en geloofden in een toekomst als nieuwe wereldmacht. Het feit dat Nederland aan het eind van de 19deeeuw geen economische en politieke rol van betekenis meer speelde in de wereld, hielp ook mee. Nederland was geen concurrent van Amerika zoals het Engelse rijk én we hadden nog nooit oorlog met ze gevoerd.

Amerikaanse koloniën in Katwijk
Alles wat naar Nederland neigde was geliefd. Amerikanen met een Nederlandse naam hadden een streepje voor. Zij vormden belangrijke genootschappen en hoe ouder de Nederlandse wortels, hoe beter. Dit ging terug tot 162o, toen de eerste groep kolonisten, de Pilgrim Fathers, in de Verenigde Staten arriveerden. Hiervoor hadden ze twaalf jaar in Leiden gewoond en het Hollandse burgerlijk huwelijk, godsdienstvrijheid en tolerantie hebben meegenomen. Om het bewonderde land van hun oorsprong te bezoeken, boekten rijke Amerikanen toeristische tripjes naar Nederland. En passant kochten ze een groot deel van het cultureel erfgoed van het economisch noodlijdende Nederland. Veel schilderijen van Rembrandt, Vermeer, Van Gogh en andere meesters hebben in deze periode de grote oversteek gemaakt.

Amerikaanse kunstenaars gingen op hun beurt naar Nederland, op zoek naar het kenmerkende licht en  de landschappen uit de Gouden Eeuw. Door de komst van de Industriële Revolutie zag Nederland er echter heel anders uit in de 19deeeuw. De kunstenaars stichtten koloniën op plekken waar de tijd leek stil te hebben gestaan, zoals in Katwijk en op de Veluwe. Ze schilderden vrouwen in klederdracht, kloeke vissers en de typisch Nederlandse woeste zee en wolkenpartijen. Hun werk in de stijl van de meesters uit de Gouden Eeuw vond gretig aftrek in het thuisland.

Hansje Brinker
Ook in de literatuur en de reclame werd gretig gebruik gemaakt van de ‘typisch’ Hollandse eigenschappen zoals betrouwbaarheid, degelijkheid en moed. In 1865 verzon Maria Mapes Dodge het boek Hans Brinker or the silver skates. Het verhaal vertelt de dappere daad van een jongetje, dus niet Hans, dat zijn vinger in de dijk steekt en zo een overstroming voorkomt. Dit boek werd enorm populair en veel Amerikanen geloofden dat het waar gebeurd was. De populariteit sloeg over naar Nederland en ook hier kent iedereen het verhaal.

De dijk van Hansje was echter niet terug te vinden. Om de toeristen te plezieren heeft het Nederlandse Bureau voor Vreemdelingenverkeer in 1950 een standbeeld van “Hans Brinker” in Spaarndam geplaatst. De Amerikaanse liefde voor Holland zwakte met de komst van de Eerste Wereldoorlog af maar wij hebben tenminste nog het standbeeld van Hansje Brinker.

Door Marjolein Overmeer