Het Schaakstukkenmuseum heeft verschillende griezelige schaakspellen. Monsters, spoken, draken… je kunt het zo gek niet bedenken. Halloween is een mooi moment om de spellen in de spotlights te zetten. Dit Amerikaanse feest wordt steeds populairder in Nederland maar ook het oude Sint Maarten is terug van weggeweest.
Het Halloween schaakspel
De heilige Sint Maarten werd rond 316 in Frankrijk geboren als Martinus. Zijn vader was officier in het Romeinse leger en de jonge Martinus trad al snel in zijn voetsporen. De legende wil dat hij in de strenge winter van 332 een bijna naakte bedelaar tegenkwam. De 16-jarige Martinus hakte onmiddellijk zijn mantel in tweeën en gaf de bedelaar de helft. Die nacht droomde de jongen dat het Jezus was geweest aan wie hij zijn halve mantel had gegeven. Hij verliet het leger om zich te laten dopen. De rest van zijn leven leefde Martinus sober en vroom en zorgde hij voor de armen. Uiteindelijk werd hij bisschop van het Franse Tours, naar zeggen op aandringen van de bevolking.
Bedeltochten voor de armen
Opmerkelijk is dat Martinus de eerste Christen is die na zijn dood, rond het jaar 400, als heilige werd aanbeden zonder de martelaarsdood te zijn gestorven. De verering van Sint Maarten verspreidde zich vervolgens niet alleen in Frankrijk maar bereikte zelfs Friesland en Groningen. De verering vermengde zich in de Noordelijke Nederlanden met heidense gewoonten. Het meest karakteristieke gebruik was het uithollen van een suikerbiet of knolraap waarin een kaars werd gezet. Hier liepen de mensen ’s avonds al zingend mee langs de huizen, waarbij ze wat eten kregen.
Dit soort feesten werden bedelfeesten genoemd. Ze kwamen vooral voor in de winter wanneer de armen wat extra eten hard nodig hadden. Mensen van stand vonden het vanwege deze armoedige associatie niet leuk als hun eigen kinderen ook langs de deur wilden gaan met Sint Maarten . Dit zou pas veranderen met de komst van de welvaart. Aan het eind van de 20ste eeuw zou het feest zelfs helemaal een opleving krijgen. In veel plaatsen waar Sint Maarten van oorsprong niet werd gevierd of waar het feest was verdwenen, lopen de kinderen nu weer zingend en met lampionnen langs de huizen, waar ze snoep krijgen als beloning.
Kelten maken geesten bang
Tijdens het huidige Halloween lopen kinderen ook over straat met lampionnen. Oorspronkelijk kwam dit feest alleen in Angelsaksische landen voor. Het stamt af van het Keltische feest Samhain waarbij de zielen van de doden naar de aarde terugkeerden in de nacht van 1 november. Die nacht trokken de mensen oude kleren a
an, maakten ze zich lelijk of droegen ze maskers. Dit moest, samen met een hoop lawaai, de kwaadwillende geesten afschrikken. Uitgeholde pompoenen hielpen daarbij: lijkend op beschermende geesten zouden ze de kwade zielen om de tuin leidden.
De goede geesten kregen ook aandacht: in het raam werden lichtjes neergezet om overleden geliefden en familie naar huis te begeleiden. In de woonkamer zetten de bewoners extra stoelen om de tafel of bij het haardvuur voor de overleden gasten. Ook aan goede geesten zonder nabestaanden werd gedacht: voor hen begroeven de mensen appels in de berm.
De Ieren namen het feest, dat toen nog All Hallow’s Even of Eve of all saints werd genoemd, mee naar de Verenigde Staten. In de 19eeeuw emigreerden zij namelijk massaal vanwege mislukte aardappel-oogsten. In Amerika verbasterde het feest tot Halloween, een griezelfeest voor voornamelijk kinderen. Verkleed gaan ze langs de huizen en proberen ze, al Trick or treat roepend, snoep af te troggelen bij de bewoners. Wie hier geen gehoor aan geeft, kan een plagerijtje verwachten…
Kom 31 oktober 2012 verkleed naar het Schaakmuseum en krijgt een leuke verrassing cadeau!
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.